MARDİN TURU VE BİR GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ YEREL DEĞERİ OLARAK SÜRYANİ ŞARABI

MARDİN TURU VE BİR GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ YEREL DEĞERİ OLARAK SÜRYANİ ŞARABI

 Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Mardin ilimiz; gerek mimari, gerek kültürel, gerekse dini ve etnik çeşitliliği sayesinde oldukça zengin bir kimliğe sahiptir. Bu ilimizin kültürel değerlerinden bahsederken akla ilk gelen seçeneklerden biri de Süryani halkı ve bu halkın kültürüdür. Nitekim Mardin turları’na duyulan ilginin ciddi bir yüzdeliğini bu kadim tolum ve yaşattıkları kültür oluşturmaktadır. Süryani topluluğu geleneklerine sıkı sıkıya bağlı bir topluluktur. Ana dilleri olan ve binlerce yıllık bir tarihe sahip Aramice’yi bugün manastırlarında hala öğretmekte, bu şekilde kültürlerini yaşatmaya çalışmaktadırlar Ayrıca ilk Hristiyan topluluklardan olmalarının getirdiği bir sorumluluk hissi ile dini inançlarına da oldukça bağlıdırlar. Süryanilerden bahsederken akla birbirinden güzel kiliseleri, manastırları, zengin tarihleri ile birlikte meşhur Süryani şarabı da gelmektedir. Süryaniler için şarap sadece bir içecek değildir şarapta bir kutsallık vardır çünkü Hz. İsa mucizelerini gerçekleştirirken suyu şaraba çevirmiş, son akşam yemeğinde öğrencileri ile birlikte şarap içmiştir. Kilise geleneğinde ayinler sırasında kutsal ekmekler şarapla kutsanmış ve insanlar şarapla kutsanan bu ekmeği yiyerek günahlarından arınacaklarına inanmışlardır. Bu yazımız iki bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Mardin ve Süryani toplumundan kısaca bahsedeceğiz ardından ikinci bölümde Süryani şarabının özelliklerinden, üretimi ve tüketiminden bahsedeceğiz.

1. BÖLÜM: MARDİN VE SÜRYANİ TOPLUMU

MARDİN

Bir masal sahnesini andıran Mardin, mimari, dinsel, etnografik, arkeolojik, tarihi ve gastronomik değerleri ile eşsiz bir şehirdir. Türkiye’nin güneydoğusunda, İpekyolu güzergahında ve güneyinde Suriye’ye sınır olan Mardin, 9 ilçe ve 876.000 nüfusa sahiptir. Batman, Şırnak, Urfa ve Diyarbakır ise çevresini saran illerimizdir. Karasal bir iklime sahip olan ilde yazlar kurak ve sıcak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Bitki örtüsü maki türü meşeliklerdir. Mardin ilinin iklimi üzerinde kuzeydeki yüksek dağlar etkili olmaktadır. Ekonomik faaliyet olarak tarımsal faaliyetler öne çıkmakla beraber, kısmen sanayi üretiminden de bahsedilebilir. Özellikle çimento üretimi, Eti Bakır’daki maden sahası, tekstil atölyeleri, plastik sanayi belli bir oranda işleyen sanayi dalları olmaktadır. Şehrin turizm açısından da özellikle son 15/20 yıllık süreçte bir ilgi odağı olduğunu belirtmekte fayda var. Mardin’de, herbiri birer sanat eseri olan pekçok cami, türbe, kilise, manastır ve benzeri tarihi yapılar bulunmaktadır. Taş sanatının tartışmasız en mükemmel icra edildiği sayılı şehirlerden biri Mardin’dir. Bu gibi bir çok nedenden ötürü sizlere yerel rehberler ile Mardin turu yapmayı öneririz.

 SÜRYANİ TOPLULUĞU

Süryaniler, köken olarak kendilerini Hz. Nuh’un oğlu Sam’a dayandırmaktadırlar. Semitik ırka mensup bu topluluğun yerleşim alanları genelde Mezopotamya bölgesidir. Bu geniş coğrafya üzerinde beş bin yıllık geçmişe sahiptirler. Süryanilerin anadili dünyanın en eski dillerinden biri olan Aramice’dir. Kutsal kitapların bir çok bölümü bu dille yazılmıştır. Hıristiyanlık tarihinde ilk Ayin’in Kudüs’te Süryanice yapılması, İsa Mesih, öğrencileri ve Meryem Ana’nın bu dili kullanması bu dilin dünya kültür mirası ve özellikle Hristiyanlık için ne denli önemli olduğuna kanıttır. Süryaniler Mezopotamya’da bu ilklerin milleti olmanın haklı gururunu taşıyor. Dünyanın kitlesel olarak Hıristiyanlığı benimseyen ilk toplumudur. Dünyanın ilk Üniversitesi olan Harran Üniversitesi’ni Süryani bilginler kurmuştur. Dönemin Yunan filozof ve bilginleri ile Arap bilginleri arasındaki köprüyü kuran Süryani bilim adamlarıdır. Yakın tarihe geldiğimizde ise, Güneydoğuya ilk matbaayı getirenler yine Süryanilerdir. Bugün bölgemizdeki tarihi şehir, kale, saray ve diğer arkeolojik değere sahip eserlerin çoğu bize bu kadim medeniyetin birer mirasıdır. Süryaniler her ne kadar Türkiye’nin farklı bölgelerine yayılmış olsalar da kültürlerinin en diri haliyle varlığını sürdürdüğü bölge Turabdin dedikleri Mardin-Midyat-Nusaybin üçgenidir.